Hürriyet müellifi Prof. Dr. Osman Müftüoğlu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca ile gerçekleştirdiği görüşmeden notları okurlarına aktardı.
‘Ben sordum bakan anlattı… A’dan Z’ye grip aşısı’ başlıklı yazısında kelamlarına “Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Bursa ziyaretine katıldım, grip aşısıyla ilgili akıllardaki soruları kendisine ilettim. Üretiminden muhafaza gücüne, birinci etapta kimlere yapılacağından bu yıl Türkiye’ye kaç doz aşı getirileceğine kadar tüm soruları sabırla yanıtladı” diye başlayan Müftüoğlu, şöyle devam etti:
“Dün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Bursa’ya yaptığı inceleme seyahatine katılma fırsatı buldum. Bursa Valisi, belediye lideri, vilayet sıhhat müdürü ve öbür ilgililerle yaptığı toplantıları dikkatle izledim. Evvel beni çok rahatlatan şu gözlemimi sizinle de paylaşmak isterim: Son sayılardan Sayın Bakan da bir oldukça huzursuz. Bilhassa toplantılar sonrasında yaptığımız baş başa görüşmede İstanbul’daki son sayıların onu önemli ölçüde endişelendirdiğini fark ettim.
İstanbul’daki krizle ilgili fikirlerini yarın paylaşacağım. Görüşmemizde Sayın Bakan’la pek çok mevzuyu konuşma ve tartışma fırsatım oldu. Samimi olduğunu düşündüğüm cevaplarını bugün ve yarın sizinle ayrıntılı olarak paylaşacağım. Bugünün ana konusu olarak ‘grip aşısı konusundaki son gelişmeler’i seçtim. Ayrıyeten şu noktaların altını da kalınca çizmem lazım:
Fahrettin Koca hala birinci günkü üzere samimi. Birinci günkü kadar heveskâr. Birinci günkü üzere uğraş ve çalışkanlığını sürdüren bir hal içerisinde. Ayrıyeten ‘eleştirilere açık’ bir tavır sergilemeyi de ısrarla sürdürüyor. Grip aşısı ve hususla ilgili son değerlendirmelere gelince…
Düzgün bilgi
Grip aşısı sözlüğü
Varan 2: Aşı nasıl üretiliyor?
Dünya Sıhhat Örgütü, influenza virüsündeki mutasyonları her yıl yakından takip ediyor ve bir yıl sonraki aşı üretiminin “içeriğini” firmalara bildiriyor. Firmalar da bu içeriği dikkate alarak aşılarını üretiyor.
Varan 2: Aşının müdafaa gücü ne kadar?
Şayet o yıl toplumda saptanan virüsle ‘uygulanan aşı’ ortasında antijenik benzerlik varsa (yani uygunluk kelam konusuysa) aşı yüzde 50-80 oranında müdafaa sağlayabiliyor. Müdafaa oranı sağlıklı erişkinlerde yüzde 80’in üzerine çıkabildiği üzere, yaşlı ve düşkünlerde yüzde 50’nin altına da inebiliyor. Bununla birlikte aşının hastalığa bağlı ek meseleleri ve vefatları azalttığı, hastalık mühletini kısaltıp hastalığın şiddetini sınırlandığı da biliniyor.
Varan 3: Aşı her yıl yaptırılmalı mı?
Aşı yalnızca yapıldığı ‘grip sezonu’ için tesirli olabiliyor. Bu nedenle evvelce geçirilmiş grip hastalığı yahut evvelden uygulanmış grip aşısı olanların da faal bir muhafaza için her yıl tekrar aşılanmaları gerekiyor.
Varan 4: Bağışıklık ne vakit başlıyor?
Aşının kollayıcı tesiri yapıldıktan 2 hafta sonra başlıyor ve yaklaşık 6-8 ay sürüyor.
Varan 5: Kimlere uygulanmalı?
Grip aşısını 6 aylıktan küçük çocuklar, hamileliğin birinci 3 ayı içerisinde bulunanlar, önemli yumurta alerjisi yahut rastgele bir hususa karşı önemli alerji hikayesi olanlar ile daha evvel yaptırdığı influenza aşısı nedeniyle değerli bir alerji sorunu yaşayanlar dışında herkesin yaptırması mümkün. Bununla birlikte aşıyı öncelikle risk kümesinde olanların yaptırılması öneriliyor. Zati geçtiğimiz hafta ortaya çıkan sorun da bu ‘Risk kümesinde kimler var?’ sorusuna verilen karşılıklardaki karmaşadan kaynaklanıyor.
Bir bilgi
Risk kümesinde kimler var?
Sıradan bir enfeksiyon hastalığı üzere görünse de bazen ‘yaşamı sonlandırıcı’ sonuçları olabilen gripten korunmanın tek ve en tesirli yolu aşılanmak. Pekala aşılanması gereken risk kümelerinde kimler var?
1. 65 yaş ve üstündeki şahıslar, bilhassa de düşkün durumda olan yaşlılar.
2. Kronik kalp, akciğer (KOAH hastaları), karaciğer ve böbrek hastalığı bulunanlar ile şeker hastalığı, hipertansiyon sorunu yaşayanlar.
3. Bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar.
4. Uzun periyodik aspirin tedavisi uygulanan çocuk ve gençler.
5. Risk kümesindeki bireylere hastalığı bulaştırabilecek şahıslar: Örneğin hastanelerde ağır bakım üniteleri, yeni doğan kısımları, organ nakli klinikleri üzere özellikli yerlerde çalışan sıhhat vazifelileri.
6. İlk 3 ayı tamamlamış gebeler ve 6 aydan büyük bebekler.
Pekala sorun ne
Grip aşısı tartışması nereden çıktı?
Üstte da belirttiğim üzere, grip aşısının öncelikle yapılması gerekenler dikkate alındığında eldeki mevcut aşı stokunun kâfi olmayacağı anlaşılıyor. Bu durumda ya bir biçimde şahsî imkânlarıyla aşıya ulaşabilenler bu aşıyı yaptıracaklar ya da eldeki mevcut stok dikkate alınarak yeni bir planlamayla aşıya öncelikle gereksinimi olanlar belirlenecek ve öncelikle onlar aşılanacaklar.
Yani yeni bir risk planlamasının yapılması ve bu planlamanın çıkaracağı tartışmaların getireceği riskin net ve açık olarak üstlenilmesi gerekiyor.
Bu riskin birtakım tenkitlerle karşı karşıya kalacağı da kesin. Fakat bilinen risk kümelerini dikkate aldığımızda, mesela 65 yaş üstü 9 milyonluk bir nüfusa sahibiz. Tekrar klasik risk sıralamasını dikkate aldığımızda daima olarak hastanelerde çalışan, ön cephede pandemi uğraşı veren yaklaşık 1 milyon sıhhat çalışanımız var.
Elhasıl bu yıl her yıl olduğu üzere 1.5 milyon kişiyi aşılamaya kalkacak olursak önemli bir karışıklığın ortaya çıkacağı anlaşılıyor.
Ve aslında işte bu nedenle de eylül ayında Sıhhat Bakanlığı’nda yapılan bir çalışma ile eldeki mevcut stokların öncelikle kimlere uygulanacağı konusu yine kararlaştırılmış.
Kıymetli 1
İlaç Tedarik Meseleleri Kurulu’nun aldığı kararlar neler?
İlaç Tedarik Meseleleri Komisyonu’nun 28 Eylül 2020 tarihinde Prof. Dr. Ateş Kara, Prof. Dr. Akın Kaya, Prof. Dr. Alpay Azap ve Sıhhat Bakanlığı yetkilileri Dr. Banu Bayar, Dr. Banu Ekinci ile birlikte yaptıkları toplantıdan şu sonuç çıkıyor: ‘Kovid-19 salgın devrinde, 2020-2021 influenza aşısının temininde küresel kısıtlılıklar nedeniyle zorluklar yaşanmaktadır. Erken devirde kısıtlı sayıda temin edilecek influenza aşısının uygulanmasına yönelik olarak risk kümeleri içerisinde önceliklendirme yapılması zaruriyeti göz önüne alınarak aşağıdaki teklifler oluşturulmuştur. Bu önceliklendirme için de şu kriterler kullanılmıştır:
1. Karşılaşma mümkünlüğü yüksek şahıslar.
2. Müsabaka halinde hastalık seyrinin ağır olacağı düşünülen hastalar.
3. Hastalığı ağır geçirme riskinin yüksek olduğu kümelere sıhhat hizmeti veren kurumlarda çalışan bireyler.’
Komite bu çerçevede ‘ÖNCELİKLE AŞI YAPILMASI GEREKEN’ kümeleri da 6 farklı başlıkta belirlemiş. İşte o kümeler…
Kıymetli 2
Öncelikle aşılanması gereken kümeler
1. Riskli hasta ile temas mümkünlüğü yüksek olan ve yüksek riskli hastaya bakım hizmeti veren sıhhat çalışanı. (Sağlık çalışanları için aşı temini Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilecektir.)
2. Hamileler, öncelikle influenza dönemi başladığında gebeliğinin 26. hafta sonrası devrinde yahut doğum sonrası birinci iki hafta içerisinde olacak olanlar. (Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü tarafından hamileler için farklı olarak gönderilen aşılarla ASM’lerde uygulanacaktır.)
3. 5 yaş ve altında olup, Sıhhat Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalığı olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile özgür eczanelerden alınacaktır.)
4. 65 yaş ve üzeri: Öncelikle 65 yaş üzerinde olup beraberinde Sıhhat Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalığı (komplike hipertansiyon, komplike diyabet, KOAH, kalp yetmezliği) olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile özgür eczanelerden alınacaktır.)
5. Solid organ nakli olanlar, progresif kas hastalığı olanlar, restriktif akciğer hastalığı olanlar, son iki yıl içerisinde kanser teşhisiyle tedavi alanlar yahut kök hücre nakli olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile hür eczanelerden alınacaktır.)
6. 5 yaş üzerinde ve 65 yaş altında olup, Sıhhat Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalıklardan (komplike hipertansiyon, komplike diyabet, KOAH, kalp yetmezliği) en az ikisi bulunanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile hür eczanelerden alınacaktır.)”
Bir Cevap Yaz