Çin‘de üretilen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşısının Türkiye’de birinci istekli uygulaması geçen 16 Eylül’de Hacettepe Üniversitesi‘nde sıhhat çalışanlarına yapıldı. Ortadan geçen 20 günü aşkın müddette şimdiye kadar 100’ün üzerinde sıhhat çalışanına aşı uygulandı.
25 merkezde yürütülen istekli uygulamalarının koordinatörlüğünü üstlenen Hacettepe Üniversitesi’nden Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova, aşı uygulanan gönüllülerde şimdiye kadar önemli bir yan tesire rastlanmadığını söyledi.
Prof. Dr. Akova, gönüllülerin yarısına da boş aşı yaptıklarını hatırlatarak, “İkinci aşılamadan 14 gün sonra gönüllülerin kanları alınarak, antikor olup olmadığına bakılacak. Ondan sonra da gönüllüleri periyodik olarak takip edeceğiz bir yıla kadar. Zati riskli kümesi aşılıyoruz şu anda. Hastalanıp hastalanmadıklarına bakacağız. Buradan da aşının esirgeyici olup olmadığını boş aşı yapılmış olanlarla kıyaslama imkanını konuşacağız” diye konuştu.
‘Dünya çapında ruhsat başvurusu olacak’
Prof. Dr. Akova, bu ayın sonuna kadar 1200 sıhhat çalışanının aşılanmış olacağını varsayım ettiğini anlatarak, “Kasım ayı prestijiyle öbür 13 bin istekli aşılanması başlayacak. Daha yaygın bir duyurma kampanyası yapacağız o vakit. Yıl başına kadar da 13 bin kişilik büyük kümesi bitiririz. Lakin yalnızca aşı yapmakla kalmıyoruz. Son aşıdan sonraki takipte bu şahısların kanlarında antikor olacak mı olmayacak mı, geçen süreç içinde aşıladıklarınız içinde hastalığa yakalananlar olacak mı olmayacak mı? Aşının gerçek aktifliğini bunların sonuçlarına nazaran belirleyeceğiz. Bu sonuçlar başarılı olur ve aşının da inançlı olduğunu kanıtlarsak 13 bin kişilik küme içinde o vakit ruhsat müracaatında bulunulacaktır. Ruhsat başvurusu yalnızca Türkiye için kelam konusu değil dünya çağında bir ruhsatlama olacak. Bizim dışımızda Endonezya ve Brezilya’da da kullanılıyor. Onun dışındaki öbür ülkelerde de çalışma yapılması planlanıyor. Bütün bu çalışmanın sonuçları olumlu olur, aşının başarılı ve yan tesirinin olmadığı gösterilirse o vakit dünya çapında bir ruhsat başvurusu kelam konusu olur. Onun için de benim varsayımım yıl başı civarı” dedi.
‘Olumsuz çıkarsa aslında o aşılar çöpe gidecek’
Prof. Dr. Akova, herkese yetecek kadar aşı üretmenin kıymetine işaret ederek, şunları kaydetti:
- “Tüm dünyada süregelen 10 adet faz 3 çalışma var. Üreticiler şimdi çalışmalar bitmeden fabrikalarla muahede yapıp, aşıyı bir yandan da ürettirmeye başladılar. Çalışmanın sonucunu onlar olasılıkla ‘olumlu çıkacak’ diye düşünüyorlar. Olumsuz çıkarsa esasen o aşılar çöpe gidecek. O aşılar bir yandan üretiliyor. Aşılardan bir ya da bir kaçı inançlı ve başarılı olduğu kanıtlanırsa o aşılar çabucak piyasaya çıkacak. Bunlar 100 milyonlu sayılar. Halbuki şu an dünya nüfusunun yaklaşık 7.5 milyar olduğunu düşünün, 15 milyar doz aşıya muhtaçlık var. Zira aşıların büyük çoğunluğu iki doz gerektiren aşılar. Bu aşıyı bu türlü birkaç ay içinde üretebilmek mümkün değil. Parti parti üretilecek muhtemelen. Bir ekip ülkeler mutabakatlarını yaptıkları ülkelere öncelikle gidecek. Yıl başından sonraki vakitte Türkiye’de bu aşının kullanılabilir olacağını zannediyorum. Dediğim üzere aşının ruhsat alması bir yana ruhsat aldıktan sonra aşıya erişim de sorun olabilecektir. Onun da görüşme ve mutabakatlarını yapmak gerekecek.”
‘Yerli aşı yaza gerçek’
Prof. Dr. Akova, yerli aşıda ise hayvan denemeleri biten aşılar olduğunu söz ederek, “Hayvanlarda tesirli olduğu gözüktü. Faz 1 basamağı dediğimizi yan tesir ve doz açısından denenmesi çalışmalarının yapılması lazım. Genelde küçük kümelerde 20-30’luk kümelerde yapılan çalışmalardır. Aşının bu kademeye geldiğine karar verilir ve klinik çalışma için müsaade verilirse aşı kısa müddette tamamlanır olabilecektir. Yan tesir çabucak çıkmaz. Belirli bir müddet aşıyı yaptığınız gönüllüyü gözlemeniz lazım. Bu da bir aya kadar uzayabilecek bir müddet. Faz 2’de biraz daha geniş gönüllüler kapsamında aşının aktifliğine de bakmaya başlıyorsunuz yan tesirle bir arada. Şayet o evreyi da geçerse ondan sonra faz 3 dediğimiz binlerle tabir edilen gönüllülere uygulanır. Bir yerli aşıda ruhsatlanma çalışmasına kadar 6 aya kadar geçecek bir mühlet var demektir. Önümüzdeki yaza yanlışsız yahut bahar sonuna yanlışsız bugün başlanırsa aşının bir yerli aşı olarak piyasaya çıkacağını varsayım ediyorum” diye konuştu.
Bir Cevap Yaz