Anayasa Mahkemesi, Tanzanyalı eşine açtığı boşanma davası 2003’te sonuçlanan, karşı tarafa bildiri edilemediğinden 17 yıldır boşanma kararı kesinleşmeyen bu nedenle de yine evlenemeyen vatandaşın ferdî müracaatında ‘evlenme hakkının ihlali’ kararı verdi.
Yüksek Mahkeme’nin Resmi Gazete’de yayımlanan kararına nazaran, müracaatçı S.A, Tanzanya vatandaşı ile 1997’de Türkiye’de evlendi. Evliliğinin birinci günlerinden beri yaşadıkları geçimsizlik nedeniyle eşinden ayrıldığını ve eşinin 1998’den beri kendisini aramadığını belirten S.A, 2000’de boşanma davası açtı.
Boşanma kararı Tanzanya’daki eşe bildirim edilemedi
Asliye Hukuk Mahkemesi, 2003’te tarafların boşanmalarına karar verdi fakat karar Tanzanya’daki eşe bildirim edilemedi. Müracaatçı, farklı tarihlerde Mahkemeye birçok sefer dilekçe sundu ve tebligat süreçlerinin akıbetini sordu. Dışişleri Bakanlığı tarafından Adalet Bakanlığına gönderilen yazıda, talebin tekraren ülkenin ilgili bakanlığına iletildiği ama rastgele bir yanıt alınamadığı ve ülkedeki sistemsel problemler nedeniyle alınmasının mümkün olmadığı belirtildi.
Müracaatçı, boşanma kararının kesinleştirilmemesi üzerine 2017’de Anayasa Mahkemesine kişisel müracaatta bulundu. S.A, boşanma kararının yurt dışındaki eşe bildirim edilmemesi ve bu suretle nüfus kayıtlarının boşanma kararı doğrultusunda düzeltilmemesi nedeniyle evlenme hakkının ihlal edildiğini ileri sürdü.
Mahkemenin değerlendirmesi
Anayasa Mahkemesi, müracaatçının Anayasa’nın 20 ve 41. unsurlarında teminat altına alınan evlenme hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Yüksek Mahkemenin münasebetinde, boşanma davalarının makul bir vakit diliminde tamamlanması ve şahısların evlenmelerine pürüz olan nedenlerin ortadan kaldırılması konusunda idari ve yargısal organlardan beklenen adımların atılmaması nedeniyle evlenme hakkının özünün zedeleneceği belirtildi.
Somut vakada, boşanma davasının sonucunun Türkiye’de bulunmaması nedeniyle davalıya bildirim edilemediği, münasebetiyle katılaştırma süreçlerinin yapılamadığı söz edilen münasebette, karar tarihinin üzerinden on yedi yıl geçmesine karşın müracaatçının uygar durumunda bir değişiklik yapılamadığı aktarıldı.
Müracaatçının, mahkemenin kendisinden talep ettiği konuları süratli ve eksiksiz formda yerine getirdiği, süreci titizlikle takip ettiği aktarılan münasebette, Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan teşebbüslerin ise Tanzanya’daki sistemden ve davalının adresindeki eksiklikten ötürü sonuçsuz kaldığı bildirildi.
‘Evlenme hakkının yol boyutunun ihlal edildiği sonucuna varıldı’
Süreç içindeki resmi yazışmalar dikkate alındığında, bu bahisteki teşebbüslere, tebligata ait isimli evrakın gönderildiği 2004’te değil 2007’de başlandığı belirtilen münasebette, şunlar kaydedildi:
“2003’te verilen boşanma kararının mutlaklaştırılması emeliyle, ilanen tebligat üzere 7201 sayılı Kanun’da ve ilgili yönetmelikte açıkça düzenlenen alternatif tüzel dermanların uygulanması konusundaki taleplerin derece mahkemesince dikkate alınmadığı görülmüştür. Üstelik bu istikamette sunulan 2010 ve 2015 tarihli dilekçeler hakkında rastgele bir kıymetlendirme yapılmamıştır. Bu bağlamda, boşanma davasında verilen kararın katılaştırılmasına ait yapılması gereken süreçlerin sürüncemede bırakıldığı ve müracaatçının ileri sürdüğü ilanen tebligat üzere asıllı tüzel dermanların hayata geçirilmesi konusunda derece mahkemelerince gerekli ihtimamın ve dikkatin gösterilmediği kanaatine varılmıştır. Münasebetiyle boşanma davasında verilen kararın kesinleştirmesine ait süreçlerde gerekli itina yükümlülüğü evlenme hakkının özünü zedeleyecek formda ihmal edilmiş ve süreçler makul bir müddette tamamlanmamıştır. Açıklanan münasebetlerle evlenme hakkının özünü zedeleyen türel belirsizlikler süratli ve tesirli bir idari ve yargısal süreç yürütülerek giderilmediğinden, özel hayata hürmet hakkı kapsamı içinde olan evlenme hakkının tarz boyutunun ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.”
İhlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için belgenin mahkemesine gönderilmesine, müracaatçıya 50 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verildi.
Bir Cevap Yaz