Boşanma sonrası bayanların ve çocukların mağdur edilmemesi için verilen nafaka konusunda yine düzenleme yapılması için geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanlığı ve parti kümesinde toplantılar yapıldı.
Hürriyet’ten Nuray Babacan’ın haberine nazaran, Adalet Bakanlığı nafaka müddetini 6 yılla kısıtlayan bir teklif getirdi. Bakanlığın teklifinde, alt hudut da 2 yıl olarak öngörüldü.
Toplantıda, “Süre koymak gerçek değil, birtakım boşanmalarda nafaka vermeye gerek yokken, birtakım davalarda ömür uzunluğu nafaka ödemek zorunda bırakılması gerekebilir. Bu mevzuda takdir yargıçlara bırakılmalı” değerlendirmesi yapıldı.
Bakanlığın daha evvel yaptığı alternatifli çalışmada, ‘nafakanın 5 yıl müddetli olması’, ‘evliliğin müddetiyle sınırlandırılması’, ‘evliliğin yarısı kadar müddetle sınırlandırılması’ teklifleri yer almıştı.
Nafaka ortalaması 370 lira
Kamuoyunda aylardır tartışılan nafaka konusunda çarpıcı bir tablo ortaya çıktı. Bayan Dayanışma Vakfı’nın ‘Yoksulluk Nafakası Araştırması Raporu’ 11 vilayette, 1994-2019 tarihleri ortasında açılmış 140 boşanma davası üzerinden hazırlandı. Buna nazaran hükmedilen nafakanın yüzde 66.4’ü 0-500 TL, yüzde 10’u 500-1000 TL ortasında, yüzde 2.1’i 1000-2000 TL ortasında, yüzde 2.2’si ise 2000 TL’den yüksek. Nafaka ortalamasının 370 TL olduğu görüldü.
AK Partili vekiller bakanlığın teklifini desteklemiyor
Hürriyet müellifi Fulya Soybaş ise nafaka tartışmalarıyla ilgili uzmanlarla görüştü. Yoksulluk nafakasının ağır formda gündeme gelmesinin üzerinden 2 yasama periyodu geçti. Gözler Meclis’in yeni yasama periyoduna çevrilmişken bahis AK Parti toplantısında tekrar gündemdeydi.
Adalet Bakanlığı’nın ‘2-6 yıl ortası müddet sınırı’ teklifini AK Partili vekiller desteklemezken, nafaka mühletinin davanın durumuna nazaran hakim inisiyatifine bırakılmasını isteyenler çoğunlukta. Elbet hususun 2 tarafı var. Hem bayanlar hem de ‘nafaka mağdurları.’
‘Nafaka ölçüleri çocukların bakımını karşılayacak seviyede değil’
Avukat Selin Nakıpoğlu nafaka konusunda asıl mağdurun erkekler değil, bayanlar olduğunu söylüyor. Peki nasıl? Boşandığı ya da boşanma basamağında olduğu kadına 200-300 lira nafaka vermemek için baskı yapan ve hatta şiddet uygulayan erkekler olduğunu hatırlatan Nakıpoğlu, “Nafaka ölçüleri bayanları yoksulluktan kurtaracak ya da çocukların bakımını karşılayacak seviyede değil. Nafaka ödemekle yükümlü erkeklerin birden fazla gelirlerini minimum fiyattan göstermek, kayıt dışı çalışmak ve malvarlıklarını oburunun üzerine yapmak üzere formüller ile nafaka ölçüsünü düşürmekte. Nafakasını sistemli alamayan bayanların birçok icra takibi yoluna gitmemekte, gidenlerin ise çoğunun erkeğin ikametgah adresini değiştirip tebligatı almaması üzere nedenlerle eli boş kalmakta” dedi.
Birçok bayanın ‘Yeter ki yakamdan düşsün’ diyerek nafaka hakkından feragat etmek zorunda kaldığını da hatırlatan avukat Nakıpoğlu, “Toplumsal cinsiyet ve cinsiyete dayalı işbölümünün bu kadar keskin sınırlarla çizilmiş olduğu bizim üzere toplumlarda bayanların işgücüne iştirak oranı düşük. Evlilik birliği içerisinde hiç çalışmamış, çocuklara bakmış, tüm emeğini eşinin ve çocuklarının hizmetine sunmuş kadınlara boşandıktan sonra ‘Ne yaparsan yap!’ deniliyor. 45 yaşına gelmiş, 3-4 çocuk bakmış ve hiç çalışmamış bir bayan iş bulabilir mi? Evliyken ‘Aman çalışmasın, konutunun bayanı olsun’ boşandıktan sonra ‘Gitsin çalışsın!’ Bayanın yok sayıldığı onca yıl ne olacak?” diye sordu.
‘Türkiye’de yüksek nafaka oranı yüzde 1’
Ünlülerin ya da magazin figürlerinin aldığı nafakalardan yola çıkarak bayanların genelinin nafaka ile zenginleştiğini düşünmenin toplum gerçeğini yansıtmadığını söyleyen Nakıpoğlu, “Türkiye’de yüksek nafaka oranı yüzde 1, geriye kalan yüzde 99’un 200 liralık nafakayı dahi alamadığını biliyoruz. Diyelim bayan çalışmak istedi, iş de buldu. Çocuğunu nereye bırakacak? Bakım emeğini kim üzerinden alacak?” dedi.
‘Nafaka mühletinin hakimin takdirine bırakılmasını istemiyoruz’
Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu üyelerinden Mesut Arabul, bugüne kadar 25 bin erkeğin nafakasını ödeyemediği için mahpus cezasına çarptırıldığını ve ferdi mağdur sayısının 700 binden fazla olduğunu söylüyor.
Arabul, “Nafaka müddetinin hakimin takdirine bırakılmasını istemiyoruz. Ya o gün hakim makûs bir gün geçiriyorsa ya da cinsiyet kayırması içindeyse… O vakit ne olacak? Biz yasal çerçevenin mühlet ile sonlandırılmasını, örneğin 2 ile 6 yıl ortası üzere, hâkimin takdirinin de bu yasal hudutlar içerisinde geçerli olmasını istiyoruz” sözünü kullandı.
‘Kadını boşandığı erkeğe yük etmeyin’
Arabul, Adalet Bakanlığı’nın nafaka çalışmalarını tamamladığını da belirterek, “Bu noktada Adalet Bakanlığı’nın yanındayız. Nafakaya mühlet sonlandırması koşul. Ancak Aile, Toplumsal Siyasetler Bakanlığı ‘Olmaz’ diyor. Bu rahatsızlık verici. Hukuk, Adalet Bakanlığı mı yoksa bu bahiste bir fikri olmayan Aile Bakanlığı’nın mı konusu?” dedi ve bayan dernekleri ile şahsi arbedesi olmadığını söyleyerek şöyle devam etti:
“Kavgamız sistemin yanıltılmaya çalışılmasından kaynaklı. Nafakanın süresiz olmadığı, kolay biçimde iptal edilebileceği algısı oluşturuldu. Meğer o denli değil. ‘Kadınlar mağdur’ deniyor. Güya boşanan bayanların hepsi meskende oturuyor. Eski Türkiye yok artık! Bayanlar iş hayatına çoktan entegre oldu. Kadın-erkek ayrımı yapmadan insanlığın kazanacağı ortak bir düzenleme olsaydı keşke. Olmadı! Kadını boşandığı erkeğin sırtına yük olarak verirseniz o yükü kaldırmayan erkek de maalesef istenmeyecek durumlara meyledebilir.”
‘Süreli ancak yüksek ölçüde verilsin’
Avukat Mesut Öcal yoksulluk nafakası ölçüsünün nafaka borçlusunu ekonomik darboğaza soktuğu telaffuzlarına katılmayarak, “Türkiye’de yoksulluk nafakası ortalama 300-500 TL aralığındadır. Bu ölçü ortalama bir yükümlünün maaşının 5’te birinden daha az. Durumun kendilerini icralık ettiğini, mahpuslara düşürdüğünü sav edenlerin tezleri pek de gerçekçi değil. Bu mevzuda asıl mağdur nafaka alacaklılarıdır ki birçoklarından bu para ile geçinmesi beklenmekte. Maksat adaletsizliğin giderilmesiyse nafaka ölçülerinin insani bir düzeye yükseltilmesi gerekir” dedi.
Öcal’ın önerisi nafaka müddetinin takdirinin, alt-üst mühlet kısıtlaması olmadan hakime bırakılması istikametinde: “Hakim somut vakanın özelliklerine nazaran yoksulluğun ortadan kalkacağı süreyi tespit edip buna nazaran periyodik yoksulluk nafakasına hükmedebilir. Bu sayede hem nafaka borçlusu için yıllara yayılan ağır bir yükümlülüğün sürmesi engellenecek, hem de nafaka alacaklısının iş hayatına iştiraki teşvik edilecektir.”
Bir Cevap Yaz